Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
LHBTIQ+: De Basiscursus
Het is belangrijk dat iedereen zich welkom en veilig voelt in de zorg. In deze basiscursus leer je over de begrippen sekse, gender en seksuele oriëntatie. Ook leer je over inclusieve communicatie en hoe je dat aanpakt, hoe je zichtbaar een …
VideoLeerkracht -
Belgische gevangenissen in nood: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over de gevangeniscrisis. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de collectie om …
Video -
Hoe ziet het feminisme van vandaag eruit?: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over hedendaags feminisme. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de collectie om …
Video -
KANT EN CLARA: Inleefspel
Het scholenprogramma KANT EN CLARA is een belevingspakket van het Maagdenhuis waarmee je met je klas in de voetsporen treedt van de weeskinderen.
Wat betekent het om als weeskind op te groeien vroeger en nu? Ook vandaag zijn er - jammer genoeg - …
tot
Nascholing of activiteit -
KANT EN CLARA: Workshop wezenkledij
Het scholenprogramma KANT EN CLARA is een belevingspakket van het Maagdenhuis waarmee je met je klas in de voetsporen treedt van de weeskinderen.
Help jij Houten Clara om het wezenuniform van de weeskinderen te updaten (één uur)? …
tot
Nascholing of activiteit -
KANT EN KLARA: Workshop vingerhaken
Het scholenprogramma KANT EN CLARA is een belevingspakket van het Maagdenhuis waarmee je met je klas in de voetsporen treedt van de weeskinderen.
Duik met een workshop vingerhaken (één uur) nog meer in het dagelijkse leven van de …
tot
Nascholing of activiteit -
KANT EN CLARA: Interactieve rondleiding
Het scholenprogramma KANT EN CLARA is een belevingspakket van het Maagdenhuis waarmee je met je klas in de voetsporen treedt van de weeskinderen.
Tijdens een interactieve rondleiding (anderhalf uur) dompelen we je onder in het leven van een weeskind. …
tot
Nascholing of activiteit -
Wonderkamer van de WAARHEID: Lespakket
Het GUM biedt een nieuwe tijdelijke tentoonstelling aan: Wonderkamer van de WAARHEID, een tentoonstelling over de vele manieren waarop mensen zoeken naar de waarheid.
Dit lespakket werkt uitsluitend rond deze tentoonstelling en dient om je bezoek voor …
Downloadbaar lesmateriaal -
Levenswijs: Lespakket
Met een scholenproject waarbij ouderen langsgaan op middelbare scholen wil Vief bruggen bouwen tussen verschillende generaties. Door het succes konden we niet overal langsgaan, daarom hebben we een lespakket ontwikkeld.
Het lespakket bestaat …
Downloadbaar lesmateriaal (8) -
Young Plato: Educatief pakket
Dit is een educatief pakket van Blue Bird Docs naar aanleiding van de documentaire Young Plato van Neasa Ní Chianáin en Declan McGrath.
De film illustreert op unieke wijze dat het haalbaar is om met jonge kinderen te filosoferen en hun …
Downloadbaar lesmateriaal -
Agressie en woede: Taak
Deze taak kan je gebruiken om te werken rond agressie en woede. Het document bestaat uit:
- de Bijbeltekst (Ef 4.26) met reflectievragen;
- een uittreksel van het boek Vrede door de Geest en Heilige Woede van Ralf Lubs.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht, Directie -
Racisme in het voetbal: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over racisme in het voetbal. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de collectie …
Video