Sleutelcompetentie: leercompetenties
De vaardigheden onderzoekscompetenties, innovatiedenken, creativiteit, probleemoplossend en kritisch denken, systeemdenken, informatieverwerking en samenwerken hangen vast aan deze sleutelcompetentie.
Leeropvattingen, motivatie en leerstrategieën
Eén van de belangrijke bouwstenen is zichzelf als lerende begrijpen en positioneren ten aanzien van leren in het algemeen en van specifieke leerdomeinen. De leerling verwoordt hoe belangrijk hij/zij een opdracht vindt en welke opvattingen hij/zij daarover heeft.
Daarnaast geeft de leerling aan welke competenties er nodig zijn om de opdracht te realiseren en verbindt die met de eigen sterktes en verbeterpunten. Bewustwording, leerstrategie en leermotivatie komen onder de aandacht.
Informatie verwerven en verwerken
Daarnaast moeten leerlingen geschikte (leer-)activiteiten, strategieën en tools inzetten om informatie digitaal en niet-digitaal kritisch te verwerven, beheren en verwerken rekening houdend met het beoogde leerresultaat en -proces. Om (digitale) informatie te verwerven is het namelijk belangrijk dat de leerling de meest efficiënte en effectieve zoekstrategie(ën) gebruikt.
Aanvankelijk krijgen de leerlingen hiervoor nog zoekstrategieën aangereikt. Nadien wordt van de leerlingen verwacht dat ze de gevonden bronnen en informatie beoordelen aan de hand van richtvragen. De leerlingen leren ook, aan de hand van een stappenplan, de gevonden informatie te verwerken tot een bruikbaar geheel en hanteren daarbij overzichten. Ook het presenteren en beheren van de verwerkte informatie komt aan bod.
Onderzoekscompetentie
De volgende bouwsteen is een (onderzoeks-)probleem (v)erkennen en een antwoord of oplossing zoeken gebruikmakend van geschikte (leer-)activiteiten, strategieën en tools. De leerlingen voeren stapsgewijs een onderzoekstechniek of oplossingsstrategie uit op basis van criteria, een onderzoeksvraag en een hypothese. Ten slotte zullen de leerlingen een antwoord formuleren op de onderzoeksvraag aan de hand van richtlijnen.
Leerproces reguleren
Leerlingen moeten hun leerproces, leerresultaat en leeropvattingen kunnen reguleren. Daarnaast krijgen ze criteria aangereikt om hun leerresultaat en leerproces te beoordelen.
Omdat de reflectie over het doorlopen proces en de verkregen resultaten zowel tussentijds als aan het einde van het proces belangrijk is, worden reflectiemomenten afgesproken tussen leraar en leerlingen. Door hun leerproces en -resultaat te beoordelen krijgen leerlingen zicht op sterke en zwakke punten. Door die sterktes en zwaktes te analyseren, krijgen ze zicht op mogelijke verbeterpunten zodat ze hun leerproces en -resultaat kunnen bijsturen.
Leerproces samen vormgeven
Samen het leerproces vormgeven, is een andere bouwsteen. Daarbij gaat het om het samen bepalen van doelen, gedeelde stappenplannen en feedback(tools). Leerlingen moeten ook domeinspecifieke terminologie, symbolen en voorstellingen gebruiken. In elke sleutelcompetentie is aandacht voor een verzorgd taalgebruik essentieel.
Bij domeinspecifieke taal gaat het onder meer om woorden en uitdrukkingen die alleen in een bepaalde sleutelcompetentie of wetenschapsdomein voorkomen (bv. atoomnummer), maar het kan ook gaan om woorden en uitdrukkingen die er een heel specifieke betekenis krijgen.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Wonderkamer van de WAARHEID: Lespakket
Het GUM biedt een nieuwe tijdelijke tentoonstelling aan: Wonderkamer van de WAARHEID, een tentoonstelling over de vele manieren waarop mensen zoeken naar de waarheid.
Dit lespakket werkt uitsluitend rond deze tentoonstelling en dient om je bezoek voor …
Downloadbaar lesmateriaal -
Help, de examens staan voor de deur: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je audio en video voor een les over examens. De redactie van Het Archief voor Onderwijs zocht naar sprekend beeldmateriaal en geknipte fragmenten om dit onderwerp voor de klas te brengen. Gebruik de collectie om je les op …
Video -
Theatersessie op maat
Dit is een theatertraject op maat waar je leerlingen de kans krijgen om vanuit lichaamsexpressie en taal rond een boeiend thema te werken. We bepalen de inhoud en doelstellingen in overleg met jou en je school. Onder vakkundige begeleiding …
tot, tot, tot
Nascholing of activiteit -
Visible Learning: John Hatties theorie
Website met achtergrondinformatie over John Hattie's meta-studies i.v.m. zichtbaar leren en de impact die leraars op het leren van leerlingen kunnen hebben.
WebsiteLeerkracht -
Omgaan met diversiteit in de kinderopvang: Klasgesprek
Een fragment uit het tv-programma De wonderjaren op Eén (2021) over de vraag of kleuters een onderscheid maken in huidskleur vormt een mooie basis om het gesprek aan te gaan over omgaan met diversiteit in de kinderopvang en op school, het …
Downloadbaar lesmateriaal (39)Leerkracht -
Word een WaterWijze klas of school: Traject
Word een WaterWijze klas of school vanaf september 2024. Ga samen de uitdaging aan om leerlingen duurzame keuzes te leren maken en zo hun watervoetafdruk te verkleinen op school wat betreft voeding, kledij, papier, direct water ... Zo dragen we …
tot
Nascholing of activiteit -
CK-12 Foundation: Online leermateriaal
Online en op eigen tempo studeren met geïntegreerd visueel leermateriaal.
Website (3)Leerkracht -
Leerlingen verbeelden het verleden: Een handreiking voor docenten
Testen of je leerlingen de leerstof nu echt begrepen hebben, het hoeft niet altijd door middel van een schriftelijke proef. In een tekening, toneeltje of creatieve schrijfopdracht kan kennis evengoed verbeeld en getest worden. Tessa de Leur zet …
Downloadbaar lesmateriaal (3) -
Studeertips: Audiovisueel lesmateriaal
In deze collectie vind je beeld- en geluidsfragmenten over studeertips, samen met meer context en concrete lestips. De examens staan voor de deur. Dat betekent blokken, blokken en nog eens blokken! En dan maar hopen dat je brein genoeg leerstof …
Video -
Kinderrechten: Werkboekjes
Wij bieden drie werkboekjes aan, die recht, wetten en regels in een sociale context benaderen en waar heel veel jongeren zich in zullen herkennen. Bij de werkboekjes hoort een handleiding die inspiratie biedt aan de begeleidende leerkracht. Het …
Fysiek materiaal (13)Leerkracht, Administratief personeel -
Circulaire economie en ecodesign: Brochure
In deze brochure vind je de informatie en inhoud terug van al wat Vlaanderen Circulair de voorbije jaren rond Circulaire Economie en Ecodesign. Er staan methoden in om je curriculum aan te pakken, en workshops/lassen/trajecten die meteen in de …
Artikel -
Mediawijsheid: Leerlijn
De Leerlijn Mediawijsheid vat samen welke mediawijze competenties een gemiddeld kind op elke leeftijd zou moeten ontwikkelen. Ze geeft een invulling aan de eindtermen en leerplannen volgens het kader van …
Downloadbaar lesmateriaal (43)